Barnevernet – dobro dziecka czy porażka systemu ?

Barnevernet (BV) to instytucja, której sfera kompetencji dotyka jednego z najbardziej wrażliwych aspektów życia emigrujących do Norwegii Polaków – miejsca dziecka w biologicznej rodzinie. Jeśli nie bezpośrednio zaangażowani lub dotknięci kontaktem z Barnevernet, to z całą pewnością uczestniczący w licznych dyskusjach podejmowanych na popularnych forach społecznościowych, wyrabiamy sobie pewien pogląd i wydajemy sądy.

Niejednokrotnie nasz stosunek do BV ma podłoże emocjonalne wynikające z zasłyszanych historii

o celowym wykradaniu dzieci oraz towarzyszącej temu ludzkiej solidarności z dramatem rodziny,

której dotyka błyskawiczna interwencja i utrata kontroli rodziców nad własnym dzieckiem.

Rodzi się tym samym pytanie czy zdajemy sobie sprawę z tego jak działa system Barnevernet, jakie są

kolejne etapy prowadzenia sprawy, na co należy zwrócić uwagę i jak powinniśmy reagować w kontaktach z BV.

 

Sprawa w Barnevernet zaczyna się zazwyczaj od wysłania zawiadomienia o zgłoszeniu tzw. bekymringsmelding.

Bekymringsmelding może zostać wysłany przez rodziców, przedszkole, szkołę, personel medyczny. Istnieje

także możliwość przekazania anonimowej wiadomości/ donosu do Barnevernet.

 

Zgodnie z barnevernloven tj. norweską ustawą o opiece nad dziećmi, postępowanie Barnevernet

obejmuje zazwyczaj następujące czynności:

 

1. Omsorgsovertakelse  (przejęcie opieki)

2. Akkuttvedtak/ plassering på institusjon (doraźna decyzja/umieszczenie w instytucji zastępczej)

3. Tilbakeføring (przywrócenie)

 

OMSORGSOVERTAKELSE  (PRZEJĘCIE OPIEKI)

Uruchomienie sprawy po bekymringsmelding rozpoczyna procedura rozpoznania sprawy tzw. undersøkelsessak. 
Od dnia kiedy Barnevernet otrzyma zawiadomienie ma termin 1-tygodnia do podjęcia decyzji czy dana sprawa 
ma być prowadzona czy zamknięta . Undersøkelsessak nie powinien trwać zazwyczaj dłużej niż 3 miesiące, 
ale okres ten może w pewnych przypadkach zostać przedłużony.

 

Etap undersøskelsesak kończy zawsze jedna z następujących trzech alternatyw:
 -       Sprawa zostaje zakończona
 -       Barnevernet stwierdza, że występują niedoskonałości w opiece nad dzieckiem, które mogą być 
          zarządzone poprzez środki pomocy dla rodziny
 -       Barnevernet zgłasza sprawę o przejęcie opieki nad małoletnim

 

Środki pomocy przyjmują różne formy, które mogłyby wspomóc dobro dziecka w celu usunięcia wszelkich 
niedociągnięć w stosunku do jego aktualnych potrzeb. Typowe środki pomocy stanowią: doradztwo 
i poradnictwo, opieka dzienna, wsparcie osobiste, opieka zastępcza itp.

Środki pomocy są dobrowolne i nie mogą być podejmowane przez Barnevernet bez zgody prawnych opiekunów 
dziecka. Jeżeli rodzice nie zgadzają się na oferowane środki pomocy, a BV uzna, że bez dodatkowego 
pomocniczego działania nastąpią poważne braki w opiece nad dzieckiem, instytucja ta może wnieść sprawę 
o przejęcie opieki tzw. omsorgsovertakelse.

JAK ZACHOWAĆ SIĘ W TYM WCZESNYM STADIUM SPRAWY ?

-       Bądź ostrożny w zakresie informacji, które przekazujesz Barnevernet, gdyż wszystko zostaje 
        odnotowane w aktach sprawy. Informacje zgromadzone przez Barnevernet mogą być używane przeciwko 
        rodzicom przez wiele lat.
-       Nie zgadzaj się, aby Barnevernet miało dostęp do wszystkich Twoich dokumentów np. medycznych.
-       Podejmij kontakt z adwokatem, który wyjaśni Tobie procedury już na tym wczesnym stadium sprawy. 
        Porada adwokacka na tym etapie sprawy jest płatna, nie ma możliwości refundacji w formie 
        darmowej pomocy prawnej.

 

Na etapie omsorgsovertakelse ​​dzieci są zabierane od rodziców i wówczas Barnevernet przejmuje główną
odpowiedzialność za wychowanie dziecka. Procedura przejęcia dzieci w świetle prawa barnevernloven
oznacza utratę władzy rodzicielskiej nad dziećmi w konsekwencji wcześniejszych zaniedbań nad dziećmi.
Opiekę codzienną nad dziećmi powierza się domom zastępczym lub instytucjom o podobnych charakterze.

JAK ZACHOWAĆ SIĘ NA TYM STADIUM SPRAWY ?

Pamiętaj, że sprawy dot. omsorgsovertakelse są rozpatrywane przez Fylkesnemnda for barnevern og 
sosiale saker. Niezwłocznie zgłoś się do adwokata, który będzie reprezentował Ciebie w Fylkesnemnda. 
Koszty adwokackie zostaną pokryte poprzez darmową pomoc prawną.

 

AKKUTTVEDTAK/ PLASSERING PÅ INSTITUSJON
(DORAŹNA DECYZJA/ UMIESZCZENIE W INSTYTUCJI ZASTĘPCZEJ)

Decyzję o przejęciu opieki nad dzieckiem wydaje Fylkesnemnda, jednak w niektórych pilnych sytuacjach 
(hastesituasjoner) kierownik Barnevernet na podstawie przepisów barneloven § 4-6 może podjąć doraźną 
decyzję o umieszczeniu dziecka poza domem tzw. akuttvedtak om plassering utenfor hjemmet. W rezultacie

tej decyzji dziecko zostaje wtedy umieszczone w domu zastępczym lub w instytucji.

JAK ZACHOWAĆ SIĘ NA TYM STADIUM SPRAWY ?

-       Jeżeli dziecko zostało zabrane z przedszkola lub domu, skontaktuj się jak najszybciej z adwokatem.

-       Jeżeli Barnevernet wydało decyzję tzw. akuttvedtak oznacza to, że została rozpoczęta sprawa 
         o przejęcie opieki tzw. omsorgsovertakelse. Barnevernet ma 6-tygodniowy termin na wysłanie do
         Fylkesnemnda wniosku o przejęcie opieki. Z tego względu tak ważne jest, abyś zadbał o pomoc 
         do adwokata już na wczesnym etapie sprawy. Pozwoli to adwokatowi rozpocząć również przygotowania 
         do ewentualnej sprawy o przejęcie opieki. Na tym etapie otrzymujesz darmową pomoc prawną.

 

TILBAKEFØRING  (PRZYWRÓCENIE)

Dopiero po upływie 12 miesięcy od czasu ostatniego rozpatrzenia sprawy przez Fylkesnemda, matka lub 
ojciec może zażądać przywrócenia dziecka tzw. tilbakeføring. 
Jeśli po upływie 12 miesięcy rodzice mogą zapewnić dziecku należytą opiekę, Fylkesnemnda może anulować
decyzję o przejęciu opieki tzw. vedtak om omsorgsovertakelse i dziecko wraca do rodziców. Trzeba brać 
jednak pod uwagę fakt, że w tak długim czasie rozłąki dziecko nawiązało już trwałą więź z rodziną 
zastępczą, co może powodować problemy dla samego dziecka w momencie jego powrotu do matki lub ojca. 
Rodzina będzie pod obserwacją Barnevernet. Należy liczyć się z konsultacją u psychologa.

JAK ZACHOWAĆ SIĘ NA TYM STADIUM SPRAWY?

-       Bardzo ważne jest, abyś jako rodzic utrzymywał jak najczęstszy kontakt z dzieckiem 
        po odebraniu opieki nad dzieckiem przez Barnevernet tj. po omsorgsovertakelse. 
        Jeżeli o to zadbasz, sprawa zostanie możliwie najszybciej po upływie 12 miesięcy 
        ponownie przekazana do Fylkesnemnda.

-       Ważnym czynnikiem jest stały dialog i współpraca z barnevernet.

 

Należy mieć na uwadze, że nie ma dwóch identycznych spraw w obszarze działania Barnevernet. Każdy 
przypadek jest indywidualny zarówno w ocenie tej instytucji jak i adwokata reprezentującego rodziców. 
System dopuszcza wiele schematów analizy danej sprawy. BV korzysta z wielu źródeł informacyjnych 
na temat rodziny i dziecka, bada środowisko w jakim obraca się dziecko. Z tego powodu powyższych 
wskazówek nie należy traktować jako gwarancji odzyskania dziecka.